Nguyễn Khoa Đăng tố cáo Hoàng thân Quốc thích
Quan nội tán Nguyên Khoa Đăng được kiêm chức án sát sứ, coi hết việc quân quốc định lại điều lệ. Cổ người gọi ông là Bao Chửng Đại Việt, mặc dù mặt ông chẳng đen một chút nào.
Ông nhậm chức, định lại quy ước. Một hôm Khoa Đăng, xem lại số bạc lưu lại trong kho công, so với số bạc ghi có ở trong sổ xa cách quá nhiều. Ông cho gọi quan coi quốc khố đến hỏi:
- Sao số bạc trong kho không đúng như số bạc thì hiện có trong sổ.
Quan coi kho thưa :
- Bạc thì nhiều, nhưng hoàng thân quốc thích vay lâu không trả. Cho rẽn mới có chuyện kho ít, sổ nhiều hơn đấy ạ? - Sao không cho đòi về
- Sao số bạc trong kho không đúng như số bạc thì hiện có trong sổ.
Quan coi kho thưa :
- Bạc thì nhiều, nhưng hoàng thân quốc thích vay lâu không trả. Cho rẽn mới có chuyện kho ít, sổ nhiều hơn đấy ạ? - Sao không cho đòi về
- Bẩm làm sao đòi được ạ! Cho người đến, năm bẩm, mười bái, mãi mời được vào hầu. Các mệ, các ỏng hoàng bà chúa đỏng đảnh nói :”Ta nợ nhà Chúa, chứ ta nợ gì ngươi. Chúa với ta là chỗ tình thân, nỡ nào đòi mấy món quèn này!” Tôi nói lại, nếu không đòi được Chúa sẽ trị tội, họ lại bảo Lo gì, chúng ta mỗi người nhận cho một ít, ngươi có lấy đâu, mà ta có chịu trả đâu mà có tội!” Họ cho chuyện nợ nần quốc khố cứ như trò đùa ấy vậy.
Chúa Quốc Nguyễn Phục Chu hỏi:
- Khanh có việc gì tâu vậỵ?
- Muôn tâu Chúa công, việc công khố hao hụt ạ?
Chúa Nguyễn cau mặt hỏi:
- Kẻ nào dám lấy tiền công khố tiêu để đến nỗi hao hụt.
Nguyễn Khoa Đăng nói:
- Việc nước, việc quân, tiền rất cần. Nếu không có tiền thì việc đắp luỹ, tuyển quân, đóng thuyền, sắm vũ khí đểu không có. Nếu quân họ Trịnh đến, lấy gì mà chống đỡ. Chưa nói đến việc phải lo chu cấp hàng năm cho triều đình, bổng lộc các công thần, tu sửa thờ phụng thái miếu.
Chúa Nguyễn sốt ruột, gắt:
- Thế thì ai làm hao hụt công quỹ, khanh nói ngay đi, sợ gì mà cứ nói vòng vo mãi.
Nguyễn Khoa Đăng bèn đưa sổ quốc khố và sổ nợ của các ông hoàng,bà chúa để Chúa xem.
Chúa Nguyễn hỏi:
- Bây giờ làm thế nào? Ai lại cho vay đến hàng vạn lạng bạc mà không đòi về thế này, lấy gì mà tiêu?
- Hoàng thân quốc thích quen tiêu dùng xa n rồi. Gấm lụa phải Hàng Châu mới dùng. Đồ trong nhà phải gốm Minh gốm Thanh mới quý. Một viên ngọc hàng nghìn lượng tranh nhau mua, trong khi một nghìn lạng có thể được một nghìn bộ áo giáp cho quân lính. Nợ nhà nước thì phải đòi. Các ông hoàng, bà chúa có trả thì mới tiết kiệm, bớt hoang phí được. Phép tắc phải thi hành từ người hoàng tộc, người nào càng thân thiết với Chúa càng phải đòi trước. Xin Chúa ban lệnh cho.
Đọc thêm tại: http://cauchuyendanhnhan.blogspot.com/