Nguyễn Tri Phương trong mắt của người Pháp
Gamier quay sang hỏi Puginier :
- Đức cha thấy thế nào?
Puginier vẫn còn đang mải mê ngắm nghía cây thánh giá bằng bạc, được hỏi, thủng thẳng trả lời:
- Tôi cho rằng đánh là được, nhưng cũng phải trả giá đắt đấy. Liệu ông Gamier có giữ nổi đất, nổi thành ở đây không? Nguyễn Tri Phương là một tướng tài. Người Pháp đã biết tài cầm quân của ông ta ở Đà Nẵng. Với thành Hà nội, ông ta càng phải cố giữ. Ta rất nên phải thận trọng. Dupuis xoay ra khích Gamier, nói bỏ lửng một câu:
- Cái phút trời cho làm người hùng thời cuộc mà không làm là tự mình thôi!
Gamier rất chú ý câu nói ấy. Hôm sau hắn đến gặp Nguyễn Tri Phương, bắt phải mở cửa thông thương trên sống Hồng. Nguyễn Tri Phương cười gằn hỏi:
- Người Pháp định biến đường sá, sông ngòi của chúng tôi thành của nước Pháp hay sao vây? Các ngài muốn đến đâu cũng được, muốn yêu sách gì chúng tôi cũng phải làm ư?
Gamier ngang ngược nói:
- Các ông không chịu làm, chúng tôi sẽ có cách bắt các ông phải thi hành.
- Việc ấy thuộc về các ông, nhưng dân chúng tôi yêu đất đai, sông núi lắm đấy! Đụng vào của họ là phải bỏ xác lại đấy!
Gamier sầm mặt lại không nói gì. Nguyễn Tri Phương nói tiếp:
- Ông được Suý phủ Nam Kỳ cử ra đây bàn chuyện Jean Dupuis. Gã lái buôn đến đất người ta, tự tiện mua bán, không xin phép ai, lại còn yêu sách làm nhiều điều kích động đến sự yên bình của dân chúng. Một lần nữa, Dupuis phải lập tức rời khỏi Hà Nội và ra khỏi đất nước tôi.
Gamier cười gằn, rồi cáo từ ra về.
Ngày hôm sau, Gamier thuê tay chân đem dán ở các nơi những tờ thông cáo của y về việc thuyền buôn nước ngoài sẽ ra vào tự do buôn bán, và thuế suất ưu đãi, do Suý phủ Sài Gòn khuyến khích.
Sĩ phu Bắc Hà tức lồng lên. Nhiều người tự xé tờ bố cáo đem đến cho quan Khâm sai, đòi phải cất quân đánh chìm các tầu, thuyền của Gamier và Đồ Phổ Nghĩa. Nguyên Tri Phương tiếp đại diện của họ. Ông bảo Bùi Thức Kiên cho người đem gỡ hết cả những tờ thông cáo ấy đi. Tin đồn đến Gamier, hắn chỉ chờ có thế để lấy cớ đánh thành.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: danh nhân lịch sử việt nam
